Projekt: Monografia cmentarzyska z epoki brązu w Domasławiu-Chrzanowie, finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Fundusz Promocji Kultury – w ramach programu rządowego „Ochrona zabytków archeologicznych” i dotacji z Gminy Kobierzyce.
Więcej o publikacjach na stronie Monografia cmentarzyska z epoki brązu w Domasławiu-Chrzanowie
Celem projektu jest opracowanie i publikacja monografii (tom IV) prezentującej wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych na cmentarzysku z epoki brązu w Domasławiu (stan. 10/11/12) i Chrzanowie (stan. 4) w powiecie wrocławskim. Stanowisko to jest jednym z największych i najlepiej zbadanych cmentarzysk kultury pól popielnicowych w Europie Środkowej.
W monografii zostaną przedstawione analizy i klasyfikacje źródeł, obejmujące architekturę grobową, chronologię cmentarzyska, charakterystykę obrządku grzebalnego, a także wyniki specjalistycznych badań antropologicznych, archeozoologicznych, chemicznych oraz dotyczących zabytków z brązu, szkła i kamienia. Ważnym aspektem tej publikacji będzie również porównanie funkcjonowania nekropoli z innymi stanowiskami z tego samego okresu.
Badania wykopaliskowe
Prace archeologiczne były prowadzone w latach 2006–2008 przez Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Oddziały we Wrocławiu i Krakowie, w związku z budową obwodnicy Wrocławia (A8) i objęły obszar 17 hektarów. W ich trakcie zarejestrowano około 15 tysięcy obiektów nieruchomych, dokumentujących zasiedlenie terenu od młodszej epoki kamienia po czasy nowożytne. W zachodniej części stanowiska Domasław 10/11/12 oraz na stanowisku Chrzanów 4 odsłonięto wielofazową nekropolę grobów ciałopalnych, użytkowaną od środkowego okresu epoki brązu po wczesną epokę żelaza.
Na obszarze użytkowanym w okresie epoki brązu o powierzchni około 2,4 hektara, zidentyfikowano łącznie 1500 obiektów związanych z funkcjonowaniem cmentarzyska, w tym 1200 grobów i blisko 300 depozytów ceramicznych, z których część mogła być symbolicznymi pochówkami, ofiarami, lub zniszczonymi grobami. Wyróżnia się tu około 170 grobów z wewnętrznymi konstrukcjami drewnianymi w formie trumien-skrzyń, które często zawierały bogate wyposażenie, w tym importowane przedmioty z brązu, złota i szkła. Prawdopodobnie około 60 pochówków było nakrytych nasypami ziemnymi. Wykopaliska dostarczyły ogromny zbiór około 8000 naczyń, z których wiele było bogato zdobionych.
Przeprowadzono liczne analizy specjalistyczne, które obejmowały m.in. analizy metaloznawcze brązu, badania traseologiczne, chemiczne szczątków organicznych w naczyniach metodą GC-MS, a także analizy antropologiczne szczątków ciałopalnych oraz archeozoologiczne przepalonych kości zwierzęcych. Wyniki te znacząco wzbogaciły wiedzę o funkcjonowaniu cmentarzyska i jego powiązaniach z innymi stanowiskami w Europie Środkowej. Dzięki realizacji projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, przeprowadzono również datowania radiowęglowe (C14), które pozwoliły precyzyjnie określić chronologię użytkowania nekropoli.
Znaczenie projektu
Cmentarzysko w Domasławiu/Chrzanowie stanowi jeden z najważniejszych rezultatów ratowniczych badań archeologicznych w Polsce. Jego opracowanie przyczyni się do lepszego zrozumienia przemian kulturowych, społecznych i rytualnych zachodzących w południowo-zachodniej Polsce w środkowym i młodszym okresie epoki brązu. Publikacja monografii będzie również istotnym wkładem w rozwój badań nad kulturą pól popielnicowych w Europie Środkowej.
